Kunstenaars en de publieke ruimte

THEMA

Kunst en publieke ruimte

De 3e editie van het WLPS-Festival staat in het teken van de rol en betekenis van de kunsten voor de publieke ruimte. Want de kunstenaar is als geen ander in staat om, los van de praktische realiteit, te interveniëren in de openbare ruimte, haar te ontregelen, te bevragen en in een ander perspectief te plaatsen. Hoe en met welk doel manifesteren kunstenaars zich in de publieke ruimte? Welke strategieën hanteren zij daarbij?

Lange versus korte termijn

Steeds meer kunstenaars, uit een groeiend aantal disciplines, beschouwen de publieke ruimte als hun werkterrein. Zij werken doorgaans inter- of multidisciplinair en bewegen zich tussen kennisgebieden zoals landschap, architectuur, stedenbouw en sociale wetenschappen, als verbinders van partijen.
Zij hanteren daarbij een breed scala aan benaderingen en hun werk is niet altijd als kunst herkenbaar. Zo zijn er kunstenaars die zich als social designer manifesteren, met projecten waaruit een groot maatschappelijk engagement spreekt; bijvoorbeeld de projecten van Jeanne van Heeswijk in de Afrikaanderbuurt in Rotterdam-Zuid.

De publieke ruimte biedt de kunstenaar bij uitstek een podium voor een bottum-up benadering waarbij hij/zij als intermediair tussen betrokken burger, overheid en een plek optreedt. Door het betrekken van het publiek en het aanjagen van het proces van creatie en betekenisproductie ontstaat co-creatie.

Procesmatig versus performatief

Dergelijke bottum-up processen vergen vaak een lange adem waarbij het resultaat gaandeweg, soms pas na jaren zichtbaar wordt. Maar de kunstenaar doet zich ook gelden met korte, tijdelijke interventies waarbij het accent meer ligt op het ontregelen en bevragen van de publieke ruimte; bijvoorbeeld door met behulp van performatieve middelen – performance, dans, spoken word – gedragspatronen van gebruikers van de openbare ruimte te ontleden en uit te lichten.

Beide benaderingen – lange versus korte termijn, procesmatig versus performatief – kennen hun eigen dynamiek en betekenis voor de publieke ruimte. Maar de belangrijkste reden om te kiezen voor deze thematiek voor het WLPS Festival 2019 is onze overtuiging dat de manier waarop kunstenaars zich manifesteren in de publieke ruimte een bron van inspiratie kan zijn voor alle stadmakers: van architect tot ambtenaar, van betrokken burger tot urban designer.